نقد فشرده فیلم مسافران Passengers

خوشبختانه داستان فیلم "مسافران" یا حداقل قسمتی از آن تازه است. جیم پرستون (با بازی کریس پرت Chris Pratt) یکی از 5000 مسافری است که برای یک زندگی بهتر و مسلماً متفاوت‌تر سوار یک کشتی فضایی مدرن می‌شود که در آن به خواب مصنوعی فرورفته تا زندگی جدید خود را 120 سال دیگر در یک سیاره دیگر آغاز کند. در بین راه سیستم اداره و کنترل سفینه براثر برخورد کشتی با یک شهاب‌سنگ بزرگ و غیرمنتظره آسیب دیده و جیم بدشانس از میان این‌همه مسافر، 90 سال زودتر از موعد مقرر از خواب مصنوعی بیدار می‌شود درحالی‌که همه حتی خدمه سفینه در خوابند و تنها هم‌صحبت او یک آدم‌ماشینی است که وظیفه‌ی تصدی بار را بر عهده دارد. یک سال با تنهایی سر کرده و تمام تلاش او در این مدت برای خوابانیدن دوباره خود، به‌جایی نمی‌رسد. تنهایی دیوانه کننده در میان فضای تاریک بدون انتها سرانجام او را به‌زانو درآورده و مجبورش می‌کند تا یک تصمیم غیراخلاقی یعنی بیدار کردن یکی دیگر از مسافران که زن جوانی به نام آرورا لین (با بازی جنیفر لارنس Jennifer Lawrence) است را به اجرا گذارد. این فیلم نسبتاً گران‌قیمت که در فضای یک کشتی فضایی شیک می‌گذرد چندان توسط مخاطب جدی گرفته نمی‌شود. بااینکه فیلم ظاهراً دارای قصه‌ای جالب با نقاط اوج و فرود زیادی است که قاعدتاً بایستی آدرنالین خون بیننده را بالا و پایین ببرد اما پس از خاتمه فیلم و با ارزیابی حالات تماشاچیان، علائمی مبنی بر هیجان‌زدگی، احساساتی شدن، جایگذاری شخصیتی ، عصبی شدن و افزایش ضربان قلب دیده نمی‌شود.

مقدمه‌چینی فیلم برای اتخاذ این تصمیم جنجالی یعنی بیدار کردن آرورا به لحاظ فیزیکی بدون نقص انجام می‌شود درحالی‌که نبودن احساس لازم در لابه‌لای جزئیات، آن را به‌مانند میز شامی کرده بود که با غذاهای رنگارنگ به‌خوبی تزئین شده اما بویی از آن متصاعد نمی‌شود. فیلم، فضائی است اما تمام رفتارها و غرایز حتی آنیکه متعلق به ربات متصدی بار است کاملاً زمینی هستند. یکی از چالش‌های معمول فیلم‌هایی که ماجرای آن‌ها در آینده‌ی دور در جریان بوده این است که ظاهر و فیزیک فیلم متعلق به آن زمان است اما خصوصیات رفتاری آدم‌هایی که در مرکز تحولات هستند معمولاً تغییری نمی‌کند. مانند همین فیلم مسافران شما می‌بینید که منش و رفتار آدم‌های حداقل 50 سال بعد درست شبیه ماست و حوادث فیلم دقیقاً به دلیل تبعیت جیم از خصوصیات رفتاری و غریزی که امروزه پراهمیت اند مانند گریز از تنهایی، اطفاء شهوت، هم‌صحبتی، ابراز محبت و عشق شکل می‌گیرد درحالی‌که به ضرس قاطع می‌توان گفت که رفتار آیندگان با مال ما امروزی ها تفاوت اساسی خواهد داشت. در این ادامه رفتار ظاهری ، طریقه صحبت کردن و شیوه‌ی ابراز احساسات جنیفر لارنس و کریس پت در این فیلم که سال‌ها و شاید قرن‌ها بعد قرار است اتفاق بیفتد دقیقاً مانند رفتارشان در فیلم جوی Joy و هفت دلاور The Magnificent Seven است. هرچند باید سرشت این دو بازیگر و تجربه بیننده از آثار قبلی آن‌ها را هم به فهرست دلایل احساسی نشدن این فیلم افزود. به‌هرحال همان‌گونه که از پوسترهای فیلم هم برمی‌آید، اثر بیش‌ازحد معمول بر هنرپیشگانش تکیه کرده و عنصر فضا و سفینه بدون شخصیت‌پردازی رها شده بودند. از فضای بیکران فقط به دلیل تجسم یک محیط دور از دسترس ایزوله ی خالی استفاده شده و نباید چیزی فراتر از آن را انتظار داشت. همچنین صحنه‌های خارج سفینه بیش‌ازحد متعارف استودیویی و فانتزی شده بودند. نقطه‌ی عطف فیلم هم اگرچه عقلانی و وسوسه کننده بود اما کاملاً امروزی و زمینی است. لگدمال کردن ناخواسته آرزوهای یک غریبه برای فرار از تنهایی (به خاطر منافع خود) هم چیز غریبی نیست و نمونه‌های آن را هر روز در جامعه‌ای که در آن هستیم و حتی در خانواده به تماشا نشسته‌ایم. با همه‌ی این وجود در طول تماشای "مسافران" شما خواب‌آلوده و کم‌حوصله نشده و با لذت تقویت‌شده به دلیل قدرت‌نمایی عشق و غلبه‌ی آن بر سایر حظوظ دیگر حتی زندگی در یک سیاره‌ی دوردست، کارگردانی همگن و حضور بازیگران خوش‌تیپ و خوشگل به دیدن آن مشغول می‌شوید. پیام فرعی فیلم هم شنیدنی است جائیکه گفته می شود که انسان زمینی اگر پا به دورترین و ناشناخته ترین سیارات هم بگذارد بازهم با دل تنگی تمام، اتمسفر زمین را شبیه سازی خواهد کرد.

نادر از تهران               13/05/1396                            

عذرخواهی به دلیل انتشار دیرهنگام پیام شما. دچار مشکل بودیم.

خوشت اومد چون سلیقت اشغاله